Eerste Kamer keurt aftapwet goed

Nederlandse inlichtingendiensten krijgen definitief ruimere bevoegdheden. De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) is goedgekeurd door de Eerste Kamer.

De VVD, CDA, PvDA, ChristenUnie, SGP, 50PLUS en de PVV hebben voor de wet gestemd, terwijl de SP, D66, Partij voor de Dieren en GroenLinks tegen stemden. De nieuwe wet vervangt de Wiv uit 2002 en geeft inlichtingendiensten de bevoegdheid om internetverkeer via de kabel af te tappen. De oude Wiv bood alleen de mogelijkheid de ether ongericht af te tappen. Via de kabel mochten alleen specifieke personen gericht worden afgetapt.

Sleepnet

De vernieuwde Wiv maakt het mogelijk op grote schaal data te verzamelen via de kabel, wat door critici ook wel een sleepnet wordt genoemd. Het gaat hierbij om metadata, waaruit onder andere blijkt welke websites een gebruiker heeft bezocht en met wie een gebruiker heeft gecommuniceerd. Relevante data die hiermee wordt verzameld mogen drie jaar worden bewaard.

De aanpassing maakt het bijvoorbeeld mogelijk het dataverkeer tussen Nederland en Syrië af te tappen, zonder hierbij een specifieke verdachte op het oog te hebben. Ongericht aftappen is alleen toegestaan indien de minister van Binnenlandse Zaken of de minister van Defensie hier toestemming heeft heeft gegeven. Een nieuwe toetsingscommissie gaat toezicht houden op de inzet van het sleepnet. Daarnaast gaat de bestaande CTIVD toetsen of de inlichtingendiensten de regels naleven.

Geautomatiseerde werken van derden

Ook krijgen inlichtingendiensten de bevoegdheid in te breken op ‘geautomatiseerde werken’ van derde personen om toegang te krijgen tot apparaten van anderen. Zo mag bijvoorbeeld worden ingebroken op een smartphone van een niet-verdachte om toegang te krijgen tot een apparaat van een verdachte. Tot slot kunnen inlichtingendiensten partijen expliciet verzoeken om ‘geautomatiseerde toegang tot databases’, waarmee zij in real-time toegang kunnen krijgen tot databases van providers, banken en ziekenhuizen.