'Computers gaan de mens voorlopig niet vervangen'
Geen angst voor AI
Ontwikkelingen in big data, kunstmatige intelligentie, robotica, software defined computing en sensortechnologie lijken de mens steeds meer buitenspel te zetten. We zijn niet alleen steeds afhankelijker van technologie, maar worden ook steeds vaker beïnvloed bij het nemen van beslissingen. De systemen die we nu gebruiken en ontwikkelen, van intelligente virtuele assistenten tot zelfrijdende auto’s, roepen praktische en actuele vragen op over de mogelijkheden, wenselijkheden en grenzen van de technologie.
Yellow Communications nodigde experts van Citrix, Nuance en Winvision uit voor de ExpertsOn Artificial Intelligence, om met gebruikers, media en elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van de mens en AI. Want hoe ver willen we de realiteit van de virtuele wereld laten doordringen tot ons eigen bestaan? Hoe gaan bedrijven om met vergaande automatisering van hun bedrijf en waar laten we nog kansen liggen?
Mens versus machine
In gesprekken over AI komt vroeger of later de mogelijkheid aan bod dat robots onze banen overnemen. Maakt automatisering de mens overbodig? Op die vraag konden de aanwezige experts een eenduidig antwoord geven: automatisering maakt de mens niet overbodig, maar verandert de positie en mogelijkheden van de mens. Remco Ploeg, senior solution architect bij Winvision, noemt de automotive industrie als voorbeeld: “Robots nemen ons werk al jaren over. Dat betekent niet dat menselijke arbeid in de branche verloren is gegaan; daar zijn weer andere banen uit voortgekomen.” Ook Geert-Jan Kruijff, Director Technical Product Management bij Nuance, ziet die ontwikkeling en vindt dat de discussie zich veel meer op de mogelijkheden zou moeten focussen. “Ik wil niet alleen maar kijken naar hoe automatisering de mens overbodig maakt. Laten we ons ook richten op wat er verplaatst en gecreëerd wordt, welke nieuwe mogelijkheden er ontstaan. Dat is minstens zo relevant en interessant.” Bovendien geeft Kruijff aan dat AI (nog) niet in staat is de mens volledig te vervangen: “AI blijft een tool, en wij moeten bepalen hoe we die in willen zetten. Een robot in een fabriek denkt niet als een mens. Daar heeft hij ook helemaal geen reden toe.”
We kunnen wel bang zijn voor automatisering, maar we kunnen er zeer zeker niet meer buiten, stelt Andreas van Wingerden, Senior Manager Sales Engineering bij Citrix. “We hebben momenteel zoveel data tot onze beschikking dat we niet buiten machines kunnen om deze goed te kunnen verwerken. We zijn nu op het punt dat we moeten kijken naar hoe we onze klant kunnen adviseren over de ontwikkelingen op het gebied van AI, Big Data en Machine Learning. Wat kan de klant ermee? Hoe verrijken we zijn ervaring? Daar zijn we op dit moment nog veel te weinig mee bezig.”
De robot als gesprekshulp
AI is volgens de aanwezigen niet zozeer een product, als wel een proces. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘strong’ AI en ‘weak’ AI: in dat onderscheid wordt strong AI gedefinieerd als ‘denkend als mens’ en weak AI als ‘ondersteunt de mens’. Kruijff haakt daarop in. “AI richt zich bij Nuance op ‘amplifying human intelligence’ - verbreding van de mogelijkheden van de mens.” Kruijff was eerder als onderzoeker betrokken bij het Deutsche Forschungszentrum für Künstliche Intelligenz (DFKI), waar hij onder meer werkte aan robots die bij reddingsoperaties worden ingezet. Deze robots ondersteunen reddingswerkers door in moeilijke omstandigheden snel relevante informatie te leveren. Zo werken robot en mens naast elkaar, in plaats van los van elkaar.
Ondernemer Jake Blok, oprichter van I Have a Wish, voorziet een toekomst waar de behoefte aan menselijke interactie alleen maar toeneemt. Hij denkt dan ook niet dat de mens, in een maatschappij die meer en meer digitaliseert, ooit de voorkeur gaat geven aan contact met een machine boven contact met een persoon. De klantenservicemedewerker blijft de voorkeur hebben boven de digitale chatbot. “Er is ruimte voor robots die mensen ondersteunen bij dit intermenselijk contact. Een robot die een dokter voorziet van de juiste informatie, zodat deze zich meer kan richten op de patiënt en diens problematiek, zonder in zijn computer te moeten zoeken en daarmee het contact te verbreken.” Ook Ploeg ziet niet voor zich dat de mens volledig uit beeld verdwijnt. “Bij Winvision kunnen we met 90% zekerheid voorspellen of scholieren risico lopen om uit te vallen. Maar na zo’n voorspelling moet een menselijke adviseur met zo’n scholier in gesprek, om problemen te identificeren en ondersteuning te bieden.”
Vertrouwen op technologie
Om een goede balans tussen mens en machine te vinden en daarbij een deel van onze werkzaamheden over te kunnen dragen aan machines, moeten we wel durven vertrouwen op de technologie die daarachter zit en ervan uit durven gaan dat deze foutloos functioneert. Essentieel daarbij is inzicht in het gebruik. Het is bijvoorbeeld van belang open te communiceren over het gebruik van algoritmes bij het doen van voorspellingen, zodat anderen kunnen zien hoe de uitkomsten zijn ontstaan en waar deze uit voortkomen. Op dit moment is het echter nog vergezocht om blind op Machine Learning te vertrouwen. Van Wingerden: “Bij een zelfrijdende auto blijf je ook achter het stuur zitten. Maak gebruik van de mogelijkheden, maar blijf kijken naar verbeterpunten.”
En hoewel deze mogelijkheden nu nog oneindig lijken, zijn de aanwezige experts wel realistisch over de mate waarin we nu al met deze technologieën werken. Want zijn de zaken die we als AI betitelen, wel echt AI, of zijn het voorbeelden van Machine Learning? Ploeg: “Voor mij is de definitie van AI een machine die zelf besluiten neemt op basis van eigen afwegingen. Dat zien we nu eigenlijk nog niet, behalve misschien bij zelfrijdende auto’s. Veel van de zaken die we nu als AI betitelen, vallen onder Machine Learning.” De experts zijn het met elkaar eens dat er op het gebied van AI nog veel meer mogelijk is, maar dat we daar nu nog lang niet zijn.
Wat op dit moment science fiction is, kan in de toekomst echter wel realiteit worden. Ontwikkelingen volgen elkaar haast sneller op dan we ze kunnen bijbenen. Bedrijven doen er goed aan deze ontwikkelingen op de voet te volgen, maar moeten daarbij wel rekening blijven houden met hun eigen capaciteiten en beperkingen. Wie tonnen data verzamelt, maar niet weet hoe deze te interpreteren of in te zetten, komt immers geen stap verder.
Marloes Derks