Pilot GEYSER-project in mediatoren Roermond van start

“Op een gegeven moment is het gewoon op”, zo vat Ed Boerema, de CEO van Alticom, de voorraad aan fossiele brandstof samen. Tel dit gegeven op bij de eis van de Europese Unie om de uitstoot van CO₂ in 2020 met 20 procent - ten opzichte van 1990 - terug te hebben gedrongen, dan is het niet meer dan logisch dat Alticom vol overtuiging in het Europese GEYSER-project is gestapt. Ondersteund door Green IT Amsterdam, start in september een pilot in de mediatoren van Roermond. DatacenterWorks sprak over dit initiatief met Ed Boerema van Alticom en Jaak Vlasveld van Green IT Amsterdam.

“In feite passen wij al sinds 1960 het principe van vrije luchtkoeling toe”, zo zegt Boerema. De CEO van Alticom kan zover teruggaan in de tijd, omdat vijfenvijftig jaar geleden in Hoogersmilde de eerste zendmast van Nederland in gebruik werd genomen. “Vanaf dat moment werd er gebruik gemaakt van de bestaande omstandigheden die de hoogte van onze masten met zich meebrengen. We waren dus al duurzaam voordat het woord überhaupt was uitgevonden”, zo gaat Boerema verder.

Lagere energiekosten

“Alticom steekt niet onder stoelen of banken dat deze aanpak zijn vruchten oplevert. Het is zeer ineffectief om de DX machines voltijds te laten draaien om te koelen. Sinds 2009 koelen we dan ook met lucht. De 24 datacenters van Alticom hebben momenteel een gemiddelde PUE van 1.2 - dat garanderen we onze klanten ook - waarbij ook een PUE waarde van 1.07 mogelijk is. Kijken we naar onze energiekosten dan is slechts 9 tot 17% van deze energiekosten toe te schrijven aan koeling. Die lagere energiekosten zien onze klanten natuurlijk ook weer terug.”

“Het viel ons op”, vervolgt Boerema, “dat het kennisniveau als het gaat om het terugdringen van energieverbruik te wensen overliet. Daarom zijn we in 2010 gestart met regionale bijeenkomsten waar dit onderwerp aan de orde kwam. Tijdens een dergelijke bijeenkomst zijn we ook in contact gekomen met Green IT Amsterdam en zijn we partners geworden.” Jaak Vlasveld zegt hierover: “Green IT Amsterdam had in die tijd de flexibilisering van energie reeds op de agenda gezet en we waren al flink bezig om dit te promoten. De wens leefde om datacenters een rol te geven als energieleverancier (ook wel genoemd ‘prosument') zoals de glastuinbouw dat al geruime tijd op zich heeft genomen.”

Volgens de directeur van Green IT Amsterdam past GEYSER dan ook perfect als deelproject in het Europese Smart City-plan. “Op het moment dat de oproep vanuit de Europese Commissie kwam om GEYSER te lanceren binnen Smart City, zijn we met onze partners aan de slag gegaan. Het sluit ook prima aan bij de Topsector Energie om dit regionaal uit te rollen.”

Samenspel

“Alticom is graag meegegaan in dit vooruitstrevende samenspel tussen Europa, Nederland en de regio”, vervolgt Boerema. “We gaan natuurlijk graag door op de weg van energie-efficiëntie om zo onze klanten nog scherper van dienst te kunnen zijn. Het managen van energie zoals wij dat doen, vergt wel de nodige aandacht. Zo zullen we de inkomende lucht op niveau moeten bevochtigen. Het managen van energie binnen ons datacenter vergt de nodige flexibiliteit, ook bij onze klanten. Buitenlucht kan warmer zijn dan men gewend is. Communicatie is daarbij extreem belangrijk.”

Boerema vervolgt: “Onlangs is een GEYSER-delegatie in Roermond op bezoek geweest om de techniek te bekijken om zo de koppeling te kunnen maken tussen de GEYSER optimizer en het DCIM van Alticom. De bedoeling is dat de resultaten en de concrete tools hiervan ook beschikbaar komen voor andere partijen. Het gezamenlijke doel is het terugdringen van energieverbruik. In het najaar van 2016 moet de pilot het resultaat gaan verzilveren. In Roermond kijken we uit op een energie-verdeelstation, mooi dat we straks energie terug kunnen leveren. Alticom Roermond staat letterlijk in een woonwijk, dus maakt de afkorting van GEYSER: Green nEtworked data centers as energY proSumErs in smaRt city environments helemaal waar.”

Efficiënter energiebeheer

GEYSER is gericht op het ontwikkelen van besturingssoftware dat efficiënter energiebeheer in datacenters mogelijk moet maken, waarbij datacenters uiteindelijk ook leveranciers worden van energie. Het belangrijkste doel van het project is om datacenters nieuwe instrumenten te verschaffen om optimaal te functioneren binnen vier innovatieve scenario’s. Als onderdeel van deze scenario’s zal een innovatief ruimtelijk ontwerp voor datacenters worden opgeleverd, met speciale aandacht voor de koppeling tussen het datacenter en de omgeving. Verder worden de mogelijkheden voor microgrids op basis van wisselspanning en gelijkspanning verkend en zal het realtime verplaatsen van rekenlast naar datacenters waar hernieuwbare energie beschikbaar is, worden gefaciliteerd. Deze scenario’s creëren op hun beurt weer nieuwe kansen voor smart cities, zoals die worden ontwikkeld in de regio Amsterdam.

Datacenters zijn momenteel grootverbruikers van energie, vooral toe te schrijven aan de inzet van ICT en de daarvoor benodigde koelinstallaties die hier worden gebruikt. Het multidisciplinair projectteam GEYSER moet datacenters duurzamer gaan maken. Hiervoor wordt besturingssoftware voor het interne klimaat van datacenters ontwikkeld. Het project wordt door de Europese Unie gesteund met een subsidie van 2,97 miljoen euro. Met name kleinschalige datacenters, zoals de toren van Alticom in Roermond met 80 vierkante meter en 16 racks, zijn geschikt voor het testen van deze software. Alticom biedt de mogelijkheid de impact van deze nieuwe software snel te testen.

Ed Boerema

GEYSER - een internationaal consortium van tien bedrijven en universiteiten en een van de zes speerpunten van de Europese Commissie - is onlangs gestart met het vinden van oplossingen voor het integreren van datacenters in duurzame energienetwerken en in smart cities. Het consortium heeft hiervoor 2,97 miljoen euro financiering toegewezen gekregen via het Zevende Kaderprogramma (KP7) van de Europese Commissie. De stichting Green IT Amsterdam is onderdeel van dit consortium en heeft onder meer de taak om de Nederlandse datacenterindustrie en beleidsmakers te betrekken bij dit project. “In toenemende mate raken ICT en energie met elkaar verbonden. Dat biedt mooie kansen om een omgeving te ontwikkelen waar datacenters een flexibel en actief energie-element zijn van smart grid-toepassingen. Het GEYSER-project heeft de potentie om deze ambitie kracht bij te zetten”, stelt Vlasveld.

Visie van het project

Het project benadert dit onderzoek vanuit een geïntegreerde visie waarin datacenters actief onderdeel zijn van het energiesysteem, en in het verlengde hiervan, van smart city-ontwikkelingen. Zij zullen hierbij zowel consument als leverancier (‘prosument’) zijn van elektriciteit en energie (warmte en koude). Hoofdaspecten van dit onderzoek zijn het flexibel kunnen managen van zowel energie als ICT-inzet binnen een zeer dynamische energie-infrastructuur: het selectief gebruiken van ICT-apparatuur op een tijdstip en locatie om de duurzaamheid van een heel energiesysteem te optimaliseren. Een onderdeel hiervan is het aansluiten van datacenters op een energiemarkt.

Innovatie

Jaak Vlasveld

Binnen het consortium van deelnemers van Green IT Amsterdam bevindt zich een groot aantal organisaties met producten, diensten en een visie die naadloos aansluit op het onderzoeksgebied van GEYSER. Green IT Amsterdam verwacht dat de vele innovatieve bedrijven in Nederland de kansen die hierdoor ontstaan kunnen grijpen en mede kunnen helpen realiseren. Mede door de aanwezigheid van de expertise op gebied van ICT, energie en engineering zijn er binnen de Nederlandse datacenter sector al volop oplossingen toegepast om de energie-efficiëntie van datacenters, in het bijzonder in de regio Amsterdam, sterk te verbeteren. Het GEYSER-project laat een ambitieuze volgende stap zien op de innovatieladder.

Validatie

Technologie die binnen het GEYSER-project ontwikkeld wordt, zal een concreet antwoord geven op hoe synergie te realiseren is tussen datacenters en smart cities. Datacenters zijn niet ontworpen voor een flexibele energievraag, maar kunnen deze flexibiliteit in de toekomst ontwikkelen. Dit stelt hen in staat om energieverbruik en kosten zeer efficiënt en effectief te beheren en tegelijkertijd positief bij te dragen aan de doelstellingen van de energiehuishouding van de stedelijke omgeving. GEYSER-technologieën zullen worden gevalideerd in vier operationele datacenters in de stedelijke omgeving op verschillende internationale locaties. Voor Nederland is Amsterdam hiervoor aangewezen, waarbij de resultaten verkregen vanuit de Roermondse pilot in het datacenter van Alticom worden ingezet in een Smart City. De groene potentie van datacenters worden hierdoor nog eens goed belicht.

Green IT Amsterdam werkt al jaren aan de vergroening van datacenters, samen met meer dan 50 deelnemers en partners. Het GEYSER- en de geplande pilots zijn helemaal in lijn met de ambitie van Green IT Amsterdam, om kennis en innovatie te ontwikkelen die kunnen bijdragen aan een duurzame datacentersector in de regio Amsterdam en daarbuiten.

Jos Raaphorst