Blog Tune into the Cloud: Gregor Petri over The Circle
The Circle is zowel de titel van een album (2009) van Bon Jovi als van een cloud roman (2013) van Dave Eggers. Een ‘cloud roman’ omdat het een nabije toekomst beschrijft waarin één bedrijf (The Circle) grotendeels controle heeft over de nexus van informatie, social media, mobiel internet en cloud.
Het gebruik van de romanvorm voor het communiceren van zakelijke of politieke ideeën is niet nieuw. Denk aan The Goal (over manufacturing), The Phoenix Project (over IT), Animal Farm (over politiek) en natuurlijk 1984 (over de samenleving). The Circle heeft nog het meeste weg van 1984, met dit verschil dat in The Circle burgers vrijwillig kiezen om te leven onder een alles overziende en alwetende autoriteit. Een autoriteit die in dit geval geen overheid is, maar een commercieel en internationaal opererend social media en cloud bedrijf. Een storyline die nog maar een paar jaar geleden volstrekt absurd zou zijn geweest.
Vraag is dan ook of het geschetste utopische (of dystopische) beeld van de samenleving - met slogans als ‘Privacy is Theft’, hoofdpersonen en politici die hun hele leven live streamen en een absoluut verbod op het verwijderen van oude informatie - een realistisch toekomstscenario is. Hoewel ondertussen automobilisten in Rusland al standaard iedere afgelegde kilometer vastleggen op video en de meeste conference calls al worden opgenomen voor ‘training and dispute resolution purposes’, zullen de meeste van ons niet direct ons hele leven gaan streamen, maar technisch is er binnenkort geen reden meer om niet gewoon je hele (werk)dag via bijvoorbeeld Google Glass op video vast te leggen (wat een stuk makkelijker is dan van ieder gesprek aantekeningen maken, zeker als we op een gegeven moment een beetje effectief in video en audio kunnen gaan zoeken). Maar zeker in Europa, waar we nog steeds prijs stellen op ons recht om vergeten te worden, zal het zo’n vaart niet lopen met ideeën als ‘Privacy is Theft’.
De eyeopener van dit boek is dan ook niet zozeer het beeld van een toekomstige extreme sharing samenleving. Het beeld dat veel realistischer, veel dichterbij en ook veel enger is, is het beeld dat wordt geschetst van de toekomstige werkomgeving. Een omgeving waar alles - maar dan ook echt alles - gemeten en vergeleken wordt. Zo begint de hoofpersoon op haar eerste werkdag in customer support. Uiteraard worden haar aantallen antwoorden en tijd per antwoord geregistreerd, maar ook worden klanten om een score gevraagd. Deze score is echter niet anoniem, en bij scores lager dan 100% (de norm!) wordt de klant gevraagd uit te leggen wat er precies mis was (waarop de meeste klanten overigens hun excuses aanbieden en alsnog de score naar 100% verhogen).
Niet dat de medewerkers van The Circle alleen - als een soort robots - op primaire output worden beoordeeld, ook het deelnemen aan bedrijfsuitjes, het vormen van een persoonlijke relatie met klanten via social media en zaken als ‘spontaan‘ in de vrije tijd bloggen en tweeten (in het boek zing’en genoemd) worden in detail gemeten. De apps hiervoor krijgen grappig genoeg ieder een eigen scherm, zodat onze hoofdpersoon op een gegeven moment haar aandacht over zo’n 8 verschillende schermen moet verdelen. En ook thuiswerken krijgt een heel nieuwe betekenis. Veel medewerkers van The Circle verkassen namelijk naar de campus, zodat werktijd en vrije tijd daarna naadloos in elkaar overgaan. Alles bij elkaar wel een heel angstaanjagende interpretatie van het nieuwe werken.
Als roman is The Circle misschien niet 100% geslaagd (niet alle hoofdstukken lezen als een spannend jongensboek), wel als aanzet tot nadenken over de ethische kanten van de cloud en andere nexus technologieën. En dat ethiek en IT een hot topic zijn bleek wel op ons recente symposium, waar een interactieve sessie over dit onderwerp een van de best bezochte en een van de hoogst beoordeelde sessies ooit was (wij meten dit soort dingen namelijk steeds nauwkeuriger en steeds interactiever).
Bon Jovi’s album The Circle heeft op het eerste gezicht geen relatie met het boek van dezelfde naam, hoewel het nummer ‘Live before you die’ zeer wel een boodschap kan zijn voor onze hoofdpersoon die zo druk bezig is met social media dat echt leven er een beetje bij inschiet. Waarop Bon Jovi dan weer toepasselijk het album opent en sluit met het nummer ‘We weren’t born to follow’.