De menselijke maat in digitale transformatie
Het gaat goed met de economie. En het gaat nog beter met de IT-sector. Nu digitale transformatie op de agenda bij het bestuur staat, wordt volop geïnvesteerd in nieuwe oplossingen. Ook worden nu meer dan ooit legacy-problemen aangepakt. Dat zien we ook terug in de werkloosheidscijfers onder IT’ers. Deze zijn de laatste jaren stevig gedaald.
Maar daar is ook iets vreemds aan de hand. De vraag naar IT’ers is ongekend hoog, maar de werkloosheid daalt niet verder en de lonen stijgen gemiddeld nauwelijks. De lonen van starters zijn wel gestegen in de afgelopen jaren in een poging om nieuwe medewerkers binnen te halen, maar vervolgens is de ruimte voor groei op de loonstrook beperkt.
Het lijkt het onderwijs wel. Ook daar is het startsalaris best leuk, maar zijn de doorgroeimogelijkheden zo beperkt dat het gemeden wordt door iedereen die ooit een hypotheek hoopt te kunnen afsluiten. In de IT kan je dan nog voor jezelf beginnen als je je salaris verder wil laten groeien. Fijn voor je salaris, maar doordat de inhuur van een ZZP’er meestal veel goedkoper is dan de inhuur van een IT’er van een dienstverlener, zet dat ook weer druk op de salarissen van de achterblijvende loonslaven. Of dat terecht is, is de vraag.
IT-bedrijven kampen ondanks het groeiende ZZP-leger nog altijd met grote tekorten. En dat proberen ze, naast de inhuur van ZZP’ers, voor een deel weer op te lossen met nearshore of offshore inhuur. Het wordt nog wel eens vergeten dat de eerste bedrijven twintig jaar geleden met offshoring begonnen om toegang te krijgen tot vaardigheden die hier schaars waren geworden. Het hele kostenverhaal is er later bijgekomen. Het gevolg is wel dat de internationale arbeidsmarkt mede de salarissen onder druk houdt.
Wat voor perspectief heb je eigenlijk als informaticus vandaag de dag, als je nou net niet zo goed in de hippe kant van IT zit? Je moet keihard werken om bij te blijven (levenslang leren klinkt echt niet voor iedereen even leuk), je moet qua salaris zien te concurreren met offshore informatici en ZZP’ers en je moet vooral niet zonder werk komen te zitten als je de veertig gepasseerd bent. In ieder geval valt er weer wat meer te kiezen. Veel IT’ers die jaren voor een detacheerder hebben gewerkt, kiezen voor een overstap naar een van die sectoren waar digitale transformatie serieus wordt genomen. Zoals in finance. Of bij een tech start-up.
Intussen klaagt de IT-sector steen en been over de beperkte uitstroom uit het onderwijs. Kinderen op de basisschool zouden standaard onderwezen moeten worden in coderen. Er moeten meer docenten komen om informatici op te leiden. Er wordt flink met de vinger naar de overheid gewezen. Natuurlijk, dat is niet geheel ten onrechte. De IT-ambities die de overheid in de afgelopen maanden heeft vastgelegd, wijkt niet wezenlijk af van de ambities zoals ze pakweg twintig jaar geleden werden vastgelegd. Misschien kunt u zich de semantische discussie nog herinneren: is ICT de motor van innovatie of moeten we ICT zien als een innovatie-as?
Het is tijd voor de IT-sector om de hand in eigen boezem te steken. Wordt het niet tijd om bijvoorbeeld het piramide-model los te laten? Een IT’er is op zijn veertigste immers nog niet eens op de helft van zijn werkzame leven. En het aantal jonge instromers kan alleen gehaald worden, als actief in bijvoorbeeld Oost-Europa wordt geworven. Maar als we als Nederland een sterke rol willen blijven spelen in een digitale wereld, zullen we vooral ook Nederlandse studenten moeten interesseren. Dat gaat alleen als IT in de breedte weer een aantrekkelijk carrièreperspectief gaat bieden. Dat betekent een betere beloning. Met ‘alleen’ spannende projecten, goede training en een hip kantoor red je het uiteindelijk niet.
Maar dat betekent ook dat afnemers, die inzetten op digitale transformatie, bereid moeten zijn om voor kwaliteit te betalen. En dus niet voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Als we digitale transformatie willen laten slagen, zullen we beter voor onze IT’ers moeten zorgen. Iets minder spreadsheets met HR-modellen, iets meer de menselijke maat.
Peter Vermeulen is Directeur bij Pb7 Research