Groei ICT-sector is stevige impuls voor Nederlandse economie

web-3706561

De toekomstverwachtingen voor de ICT-sector zijn onverminderd positief. Dat schrijft sectorspecialist Mark van Kampen van Rabobank in een onlangs verschenen publicatie. Ook DHPA merkt dat de investeringen van bedrijven en overheidsorganisaties in cloud- en hosting-diensten sterk toenemen, stelt Ruud Alaerds, directeur van DHPA, in dit artikel vast. Hij verwacht dat deze uitgaven de komende jaren nog verder zullen toenemen. Daarmee kunnen zij efficiënter werken, de kosten verlagen en veel flexibeler opereren.

Na een sterk 2017 blijft de sector groeien in 2018, naar verwachting circa 4% (netto omzet), verwacht Mark van Kampen. “De IT-sector is de belangrijkste ‘enabler’ voor de digitale transformatie in overige sectoren en dit zorgt ervoor dat de groei van de IT-sector sneller gaat dan de gehele Nederlandse economie. De bomen lijken tot in de hemel te groeien.”

Terugblik 2017

Ook in 2017 is weer meer geïnvesteerd in ICT dan de jaren daarvoor (zie figuur 1). Een van de belangrijkste ontwikkelingen hierbij is de overgang naar de cloud. Net als wij bij DHPA stelt ook Van Kampen vast dat gebruikersorganisaties meer vertrouwen krijgen in cloud-oplossingen. Eindgebruikers raken er meer en meer van overtuigd dat deze veilig zijn, meer schaalbaar en flexibeler. Daarbij is overigens weinig verschil te bespeuren tussen gebruikers van public cloud, private cloud of een hybride tussenvorm.

rabo1

De Rabo spreekt de verwachting uit dat voor de periode 2018 tot 2020 de investeringen in ICT verder zullen toenemen, met name als het gaat om cloud, software en services.

Hierbij kunnen we volgens de Rabo uitgaan van een impuls vanuit de overheid. Het regeerakkoord van het huidige kabinet is - wat Van Kampen noemt - het ‘meest digitale akkoord’ ooit. Men wil duidelijk investeren in ICT. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een motie die oproept tot de opname van digitale geletterdheid in het onderwijsprogramma van zowel het basis- als het voortgezet onderwijs. “Daarnaast heeft het kabinet opgeroepen”, zo schrijft Van Kampen, “tot het opzetten van een Digital Trust Centre om cybersecurity binnen het midden- en kleinbedrijf te bevorderen.”

Kabinet en regeringspartijen laten duidelijk merken dat zij het belang inzien van digitalisering. De uitdaging die Van Kampen nu ziet is om dit snel om te zetten in concrete acties op het gebied van bijvoorbeeld opleidingen. Van Kampen ziet namelijk een duidelijk gevaar: dat we als Nederland ondanks een goede digitale infrastructuur onze concurrentiepositie zien verslechteren doordat er simpelweg te weinig IT-talent beschikbaar is voor zowel bedrijven als overheden.

Vooruitzichten

Rabobank ziet een aantal trends die in belangrijke mate bepalend zullen zijn voor de toekomstige investeringen in ICT door overheidsorganisaties en ondernemingen. Dat is allereerst robotisering. Een land als China heeft inmiddels meer robots opgesteld dan alle landen van Europa bij elkaar. Men koopt buitenlandse robotfabrikanten, maar we zien ook talloze

Chinese fabrikanten opstaan. Sinds 2014 zijn volgens Van Kampen in China al zo’n 3.000 (!) nieuwe robotfabrikanten ontstaan.

Toch ziet men in China dat er aan robotisering ook risico’s zitten. In het verleden hebben veel Westerse bedrijven hun productieprocessen geheel of gedeeltelijk naar China verplaatst. Veelal uit oogpunt van kosten. Met de opkomst van robotisering maar bijvoorbeeld ook trends als 3D-printing is het echter ook heel gemakkelijk om deze productieprocessen weer uit China weg te halen en bijvoorbeeld dichter bij belangrijke doelmarkten te plaatsen. Hierdoor ontstaan voor IT-bedrijven die zich gespecialiseerd hebben in Industrie 4.0 belangrijke nieuwe kansen, meent Van Kampen.

Kunstmatige intelligentie is uiteraard ook een zeer belangrijke ontwikkeling, meent Rabobank. Van Kampen verwacht op dit terrein voor de komende jaren dan ook een forse groei. Ronduit positief is dat circa 70% van de grote en middelgrote bedrijven in ons land aangeeft onderzoek te doen naar artificial intelligence. We zien dan ook op tal van plaatsen AI in ons private of zakelijke leven doordringen - of het nu gaat om Siri, suggesties van Netflix of het doen van aanbiedingen aan consumenten op basis van hun eerdere koopgedrag, stelt Van Kampen vast. We zijn inmiddels bijna op het punt aangeland waarin we kunnen stellen dat een bedrijf dat zijn klanten wil begrijpen feitelijk niet meer om AI heen kan.

As a Service-verdienmodellen

Steeds meer ICT-aanbieders maar ook meer en meer IT-afdelingen maken gebruik van de mogelijkheden die As a Service-verdienmodellen te bieden hebben. Hierbij blijft bij ICT-aanbieders enigszins onderbelicht wat de impact van een overstap van een klassiek business-model op dit ‘nieuwe’ verdienmodel is, meent Van Kampen. Als aanbieder migreren naar dit nieuwe model heeft belangrijke gevolgen voor de interne organisatie - denk aan de onderliggende techniek en de eisen die gesteld moeten worden aan de schaalbaarheid van het aangeboden platform. Het is bovendien nog maar de vraag of iedere klant zonder problemen snel op het nieuwe service-platform kan worden aangesloten. Om nog maar te zwijgen van de invloed die een overstap naar een abonnemensmodel heeft op de kasstroom van een ICT-aanbieder.

Van Kampen gaat hier dieper op in als hij schrijft: “De investering wordt aan het begin gedaan en de terugverdientijd is op langere termijn. Ook de fase waarin een IT-onderneming zich bevindt heeft impact op de manier van financieren van deze modellen. Is de onderneming in de opstartfase of heeft men al een werkend platform, klanten en een operationeel, recurring businessmodel? Zijn de aandeelhouders bereid hun aandelenbelang te verwateren of niet?”

Mergers & Acquisitions

Er is een toenemend aantal overnames te zien in de IT-sector, schrijft Van Kampen verder. “Daarnaast interesseren steeds meer private equity-partijen zich in de IT-sector. Oorzaak van deze ontwikkelingen is dat verschillende deelsectoren, waaronder software en IT-services, nog vrij gefragmenteerd zijn en er hier ruimte is voor groei middels bijvoorbeeld een buy and build-strategie. Nederland is daarnaast vaak te klein voor IT-bedrijven en dus zien we steeds vaker internationale (‘buy and build’) groeistrategieën.”

Het brengt Van Kampen tot de voorspelling dat we in de resterende maanden van dit jaar nog veel overnames zullen zien. Daarbij spelen de partijen met name in op de behoefte aan schaalvergroting, terwijl men ook strategische overnames nastreeft. “We zien traditionele sectoren verder vervagen en bijvoorbeeld ook branchevreemde partijen, vanuit strategisch oogpunt, IT-ondernemingen overnemen. Deze ontwikkelingen zorgen voor een prijsopdrijvend effect van IT-ondernemingen. Met name voor IT-security en softwareondernemingen wordt momenteel fors betaald”, aldus de Rabo-specialist.

rabo2

Met als gevolg dat de vraag naar financiering toeneemt. Zo is er momenteel een stijging van de zogenaamde debt/ebitda-ratio’s (verhouding

tussen de schuld en de gerealiseerde ebitda) te zien in de sector (zie figuur 2). De verwachting is dat in deze situatie op korte termijn geen verandering komt.

Ruud Alaerds is directeur van de stichting DHPA