Seminar op dinsdag 8 november: de opkomst van IPv6

Iedereen kent het Internet: het netwerk van netwerken dat iedereen in de wereld met elkaar verbindt. Wat weinigen zich realiseren is dat het internet groot geworden is gebaseerd op een experimenteel protocol: TCP/IP oftewel IPv4. Het idee achter IPv4 was dat het een experiment zou zijn, en dat als het werkte er een productie-versie ontworpen zou worden. Het experiment was echter zo’n succes dat iedereen er mee aan de slag ging. Na meer dan 30 jaar IPv4 is het nu toch echt tijd voor het ‘echte’ internet: IPv6.

Toen IP - het Internet Protocol - eind jaren '70 werd ontworpen, kon niemand zich voorstellen op wat voor manier het internet tegenwoordig gebruikt wordt. Het was de tijd van mainframes en minicomputers. De PC bestond nog niet, laat staan mobiele computers op zakformaat. Ethernet was net bedacht en het zou nog 15 jaar duren voordat GSM en Wifi zouden worden uitgevonden. Weinig technologie uit die tijd werkt nog exact als toen, maar het IPv4 protocol heeft stand gehouden.

IPv4 schiet tekort

IPv6-worldwide-615x415 IPv6-gebruikers wereldwijd

Toch was begin jaren '90 al te zien dat IPv4 tekort zou schieten. Het internet was wereldwijd een succes en met 4,3 miljard adressen was het niet genoeg om de snel groeiende wereldbevolking aan te sluiten, laat staan al hun devices. Tijd dus om aan de productie-versie van het IP-protocol te gaan werken. Er zijn een aantal voorstelen gedaan, en uiteindelijk is er één voorstel doorontwikkeld. Eind jaren '90 was de basis klaar van het nieuwe internet protocol: IPv6.

Dat toen niet iedereen meteen gemigreerd is komt doordat iedereen inmiddels aan IPv4 ‘verslaafd’ is geraakt. Ondanks dat we wisten dat het niet goed genoeg was om mee verder te gaan, bleef toch iedereen er aan vasthouden. Liever een work-around bedenken dan overstappen op een volwassen protocol. Het adrestekort werd opgevangen door adressen efficiënter te verdelen en door meerdere apparaten van hetzelfde adres gebruik te laten maken. Uiteindelijk hebben we het zo nog lang volgehouden, maar in 2011 was de bodem toch bereikt.

IPv4 kunstmatig in leven houden

In 2011 raakte de centrale voorraad van ongebruikte IPv4 adressen op. De regionale distributiecentra konden daardoor niet meer bevoorraad worden. Dat zorgde er voor dat in september 2012 het distributiepunt voor Europa, RIPE NCC, door zijn normale voorraad heen was. Er is nog een kleine voorraad IPv4 adressen om nieuwkomers nog een kans te geven op het IPv4 internet, maar voor normaal gebruik is het op.

Dat het internet toen niet is ingestort komt door marktwerking: iets dat schaars is, is geld waard. Iedereen die nog ongebruikte IPv4 adressen heeft kan daar goed geld aan verdienen. Een IPv4 adres is nu tussen de €10 en €15 euro per stuk waard. Een bedrijf dat in de begindagen van het internet, toen het nog echt een experiment was en er niet moeilijk werd gedaan, een blok van 65.000 adressen heeft gekregen kan daar nu dus een klein miljoen voor krijgen. Op deze manier wordt de laatste lucht uit het systeem geperst, maar op een voor de gebruikers kostbare manier.

IPv6-gebruikers-615x402 IPv6-gebruikers in België en Nederland

Om deze nu dure IPv4 adressen zo efficiënt mogelijk in te zetten, worden deze tegenwoordig niet zomaar meer aan klanten gegeven. Grote internet providers zoals Ziggo houden deze adressen centraal en laten hun klanten adressen met elkaar delen. En dat maakt een groot verschil, zowel voor de gebruikers als voor de diensten die ze gebruiken. Zonder eigen adres kan de gebruiker opeens geen eigen server op IPv4 meer draaien, en de dienstverlener raakt het zicht op de bezoekers kwijt, waardoor advertentie-inkomsten dalen en beveiliging moeilijker wordt.

IPv6 bloeit op

En daarmee komen we bij de noodzaak voor IPv6. IPv6 brengt niet veel nieuws. Het is niet sneller of veiliger dan IPv4. Er zijn geen super-features. IPv6 lost het adrestekort van IPv4 op, niets meer en niets minder. Daardoor kan IPv6 verder waar IPv4 langzaam ten onder gaat aan de noodmaatregelen die nodig zijn om het in leven te houden.

Met IPv6 kan een thuisgebruiker zoveel servers draaien als hij/zij wil, kunnen alle Internet-of-Things devices hun eigen adres krijgen, en krijgen dienstverleners weer grip op hun gebruikers. Voor de internet providers zorgt IPv6 er voor dat hun gebruikers minder gebruik maken van IPv4, wat besparingen oplevert op de kosten van de adressen en de apparatuur die nodig is om die adressen tussen hun klanten te delen.

En nu de providers IPv6 aan klanten leveren wordt het ook interessant om diensten over IPv6 aan te bieden. Grote websites zoals Google, YouTube, Netflix en LinkedIn doen dat al jaren. Met de toename van het aantal IPv6 gebruikers bij onder andere KPN, Ziggo, XS4ALL, Solcon en Zeelandnet wordt IPv6 ondersteuning ook voor Nederlandse aanbieders belangrijk. Een mooi recent voorbeeld daarvan is de Rabobank die hun website en online bankieren applicaties deze zomer geschikt heeft gemaakt voor IPv6.

Netwerken met twee gezichten

Steeds meer netwerken zijn tegenwoordig dual-stack: ze gebruiken zowel IPv4 als IPv6 naast elkaar. Het is dus niet zo dat de komst van IPv6 onmiddellijk zorgt voor het verdwijnen van IPv4. Het onderhouden van twee protocollen levert echter extra werk op, en dus wordt er hard gewerkt aan technieken om definitief afscheid te nemen van IPv4.

De datacenters van Facebook zijn bijvoorbeeld intern volledig gebaseerd op IPv6. Voor mobiele dataverbindingen wordt in bijvoorbeeld Amerika veelvuldig gebruik gemaakt van netwerken met alleen IPv6 in combinatie met een vertaaldienst om toch IPv4 websites te kunnen bereiken. Vandaar ook dat Apple sinds deze zomer ondersteuning van IPv6 verplicht stelt voor alle applicaties die in de App Store aangeboden worden.

Afscheid

Door al deze ontwikkelingen gaat de uitrol van IPv6 sneller dan menigeen verwacht. De grootste websites in de wereld ondersteunen al jaren IPv6. In België is het percentage van huishoudens met IPv6 binnen drie jaar van enkele procenten gestegen naar bijna 50%. Grote Amerikaanse internet providers hebben al meer IPv6 dan IPv4 verkeer op hun netwerken. Recent heeft Microsoft IPv6 ondersteuning voor Azure aangekondigd en zelfs traditioneel conservatieve ondernemingen zoals banken gebruiken IPv6.

Wanneer is de tijd aangebroken om met z'n allen afscheid te nemen van IPv4?

Seminar op dinsdag 8 november 2016

De Stichting IPv6 Nederland organiseert op dinsdagmiddag 8 november 2016 een seminar bij T-Mobile in Den Haag waarbij een aantal belangrijke vragen worden beantwoord. Ook worden de ervaringen van organisaties die al met IPv6 werken belicht. Na afloop begrijpen de deelnemers aan het seminar welke stappen gezet moeten worden om IPv6 in hun ICT-omgeving te integreren. Inschrijven voor dit gratis seminar kan via www.stipv6.nl/inschrijving-seminar-8-11-2016

Sander Steffann is bestuurslid van de Stichting IPv6 Nederland