Datacenters als energieleveranciers van de stad

Anno 2015 zijn datacenters slechts gebruikers van energie. Stevige gebruikers zelfs. De IT-sector is een van de grootste producenten van broeikasgassen. Maar als het aan de Europese Unie ligt, gaat dat veranderen. Met het project Geyser streeft de EU niet alleen naar duurzamer gebruik van energie. Een belangrijke doelstelling is ook om energie vanuit een datacenter terug te geven aan de omgeving. De ambitie: Een CO2-reductie van maar liefst 80% in 2050. Alticom Datacenters participeert in het project door drie van haar datacenters ter beschikking te stellen om software te testen. 

Helaas komt er niet eindeloos stroom uit het stopcontact. En ook de voorraad fossiele brandstoffen is niet onuitputtelijk. "Op een gegeven moment is het gewoon op. Je moet dus op tijd gaan nadenken over andere manieren van energiegebruik”, aldus Ed Boerema, CEO van Alticom Datacenters. 

Mediatorens

Alticom is eigenaar van 24 mediatorens, verspreid in Nederland. De masten van die torens dragen antennes voor omroep en telecom. En in de solide betonnen torens zijn datacenters gehuisvest. Groen datamanagement staat hoog op de agenda van Alticom. Het bedrijf belandde twee jaar op rij in de top 3 van groenste Nederlandse datacenters vanwege de inzet van 100% windenergie. En het bedrijf gebruikte als eerste in Nederland free air cooling. Hierbij wordt IT apparatuur direct gekoeld met buitenlucht, waardoor voor meer dan 95% van de tijd geen energieverslindende koelmachines nodig zijn voor de koeling van de apparatuur. Boerema: "We gaan daardoor al heel efficiënt om met energie, maar het kan natuurlijk altijd beter. Daardoor waren we gelijk getriggerd toen Green IT Amsterdam ons vroeg om als partner in Geyser te opereren.”

Energieverbruik afstemmen

Stichting Green IT Amsterdam is onderdeel van het consortium achter Geyser, waaraan nog eens vier Europese bedrijven en vier universiteiten deelnemen. Alticom haakte in 2015 aan, twee jaar na de start van het project. De eerste fase van het project bestond uit een wetenschappelijke analyse naar de ambitieuze doelstelling van Geyser: het realiseren van een CO2-reductie met 80%. Boerema: "Dat red je het niet met het 'eenvoudigweg uitzetten' van kolencentrales. Grootverbruikers van energie, zoals datacenters, moeten dan in staat zijn om alleen maar energie te gebruiken op die momenten dat er ook duurzame energie wordt aangeboden.”

De analyse richtte zich dan ook op de vraag op welke manier je energiegebruik in het datacenter kunt 'verplaatsen'. Boerema vertelt ter illustratie: "Zonne-energie wordt overdag aangeboden. Het zou dan ook goed zijn om zoveel mogelijk gedurende de dag deze duurzame vorm van energie te gebruiken. Dit is echter niet het moment waarop de datacenters hun energie nodig hebben. Dat is vooral ’s avonds. De vraag is wat je hieraan kunt doen. Kun je bijvoorbeeld overdag met behulp van zonne-energie het datacenter 'voorkoelen'? Of kun je je IT-processen van de avond naar de daguren verplaatsen?”

Onvoldoende ruimte

In de Alticom datacenters is onvoldoende ruimte om de benodigde zonnepanelen te plaatsen. Daarom gaat Alticom met de Geyser partners op zoek naar een oplossing met andere producenten en consumenten in de omgeving van het datacenter. Boerema: "Het gaat daarbij niet alleen om producenten van stroom. Energie kent immers allerlei vormen. Of het nou gaat om hete of koude lucht, warmteopslag in vloeistof of bijvoorbeeld het gebruik van een warmtewisselaar; Het gaat erom dat je als datacenter nadenkt hoe je zoveel mogelijk energie uit duurzame bronnen direct kunt gebruiken, of anders eventueel opslaan en hergebruiken op de momenten dat je het nodig hebt.”

Geyser richt zich op het ontwikkelen van software voor zo’n datacenter van de toekomst. Geyser moet die datacenters helpen efficiënt om te gaan met de consumptie van energie, maar in enkele gevallen ook kunnen optreden als leverancier van energie naar hun directe omgeving.

Inrichten van de testlocatie

Voor het testen van de software is een traject uitgezet met een looptijd van een jaar. Afgelopen september is Alticom in haar datatoren in Roermond begonnen met het inrichten van een testlocatie op basis van de wensen van het project. Boerema: "De meetapparatuur is geïnstalleerd. Op de servers die de locatie aansturen wordt straks Geyser software geïnstalleerd. We verwachten de voorbereidingen in december af te ronden waarna we in januari kunnen starten met testen. De volgende stap is het terugbrengen van de eerste resultaten naar de projectgroep. Na analyse van deze resultaten kan de software worden geüpdatet. Een iteratief proces.”

Energie teruggeven 

Ed Boerema

Het besparen van energie uit fossiele brandstoffen en het teruggeven van energie van een regionaal datacenter aan haar directe omgeving draagt bij aan de doelstellingen van Smart City. Een aangrenzend project van de Europese Unie waarbij steden uiteindelijk energieneutraal moeten worden. “Een groot deel van de energie die wij gebruiken, wordt omgezet in warmte. In een aantal gevallen verwarmen we onze mediatorens al met deze energie, maar we kijken nu dus ook hoe onze partners in het project deze restwarmte beter kunnen gebruiken”, aldus Boerema.

Hij vervolgt: “In het najaar van 2016 moet het project worden afgerond. Het zou fantastisch zijn als we over enkele jaren de geleerde lessen in de praktijk kunnen brengen in de Smart City. Al onze mediatorens staan in steden en kunnen daar dus een belangrijke bijdrage leveren. Alhoewel het nog wel enige jaren zal duren voordat het zover is, is het belangrijk dat bedrijven hier al wel over nadenken en zich voorbereiden. Dat is precies wat Alticom met haar partners in Geyser doet.”