Legal Look: Victor de Pous over Regionaal
< Wat betekent Microsoft's koersverandering? Microsoft CEO Satya Nadella kondigde onlangs een uiterst relevante wijziging in haar beleid ten aanzien van cloud computing aan en verraste vriend en vijand. Voor Europese gebruikers van clouddiensten, zoals Office 365, gaat het bedrijf voortaan de gegevens in de Bondsrepubliek Duitsland opslaan. Dat heeft alles te maken met het inmiddels diepgewortelde wantrouwen van Europeanen in de Amerikaanse overheid, waarvan verregaande inlichtingenpraktijken in de publiciteit kwamen dankzij de reeks van onthullingen van klokkenluider Edward Snowden.
De NSA en andere federale overheidsdiensten hebben door de verrassende stap van Microsoft geen toegang meer tot de informatie, die Microsoft als Amerikaanse onderneming van Europese burgers verwerkt. De grensoverschrijdende werking van de Partiot Act houdt hier op. Maar de interpretatie over de koersverandering - een gebeurtenis die zonder twijfel het geschiedenisboek van ICT-sector of informatiemaatschappij haalt - verschilt opmerkelijk.
< Welke visies zijn er? In sommige, sterk-patriottische Amerikaanse kringen beschouwt men het besluit vooral als een witte vlag. Microsoft zwicht ten onrechte voor de Europese druk, die bestaat uit veel te strikte privacywetgeving, welke slechts ingegeven is uit handelsprotectionistische overwegingen. Hier luidt de redenering: terwijl de Verenigde Staten buitengemeen succesvol concurreren met zakelijke innovaties en geavanceerde informatietechniek, voeren Europese Unie en individuele lidstaat de mededingingsstrijd in de ICT-sector alleen met juridische wapens. Ze kunnen kennelijk op andere gronden niet wedijveren. Als eerste grote Amerikaanse cloudleverancier geeft Microsoft zich nu gewonnen. Wie volgt? Satya Nadella ziet dat anders. Min of meer formeel constateert hij dat de werkelijkheid van vandaag toont dat het oorspronkelijke idee van een wereldwijde public cloud (tegenover het toepassingsmodel private cloud) dood is. Als onderbouwing voor de stap voert Microsoft's bestuursvoorzitter aan dat het besluit gerechtvaardigde zorgen adresseert en geenszins de 'Balkanisering' van cloud computing tot doel heeft.
< Wat is er echt aan de hand? Als we de retoriek en de bijbehorende motivering even laten voor wat ze is, dan ziet de keuze van Microsoft om de clouddata ter zake in Duitse datacenters van T-Systems te laten verwerken, primair toe op pragmatisme. Doen wat je klanten willen, betekent domweg handel en omzet. Iets, waar iedere ondernemer zich op richt. Of anders gezegd, gek eigenlijk dat wanneer de doorgaans holle marketingslogan 'putting the customer first' eindelijk een keer in de praktijk wordt toegepast, er partijen zijn die de handelspraktijk juist als zwaktebod classificeren. Microsoft kiest voor de business. Ronduit verstandig. Wie zich aanpast aan de normen en waarden van een land of regio, hijst niet de witte vlag, maar is simpelweg 'legally compliant' en voorkomt tevens aansprakelijkheid. Over de onderbouwing kunnen we discussiëren. Wellicht is de gedachte van wereldwijde public cloud uit oogpunt van lage kosten en bijvoorbeeld snelheid van handelen waardevol (vergelijk de theorieën omtrent de 'global village' en 'platte wereld'), maar zij stuit op het recht. Allereerst heeft iedere soevereine staat nu eenmaal een autonome legislatieve bevoegdheid; ook wanneer er multilateraal wordt samengewerkt op basis van verdragen. Bovenal weegt mee dat verschillen in wet- en regelgeving - de door ondernemers vaak verafschuwde 'juridische lappendeken', die als rem op cloud computing wordt beschouwd - mede het gevolg zijn van de nationale identiteit van een land. En dat betreft een waardevol uitgangspunt.
Mr. V.A. de Pous is bedrijfsjurist en industrie-analist. Hij houdt zich sinds 1983 bezig met de juridische aspecten van digitale technologie en informatiemaatschappij en is medewerker van uitgeverij FenceWorks.