Tune into the Cloud: Gregor Petri over Chain Gang

gregor-petri-(high-res)

Meer dan bij eerdere technologische (r)evoluties is een neven effect van cloud computing een toename van de centralisatie graad, niet alleen binnen ondernemingen maar met name in de externe markt. Het duidelijkst is dit bij Software as a Service, waar aanbieders als AirBNB, Uber, maar ook eerdere cloud services as LinkedIn en Google Search al heel snel leiden tot een ‘winner takes all’ verdeling van marktaandeel en daarmee (markt) macht. En ook bij Infrastructure as a Service zien we een steeds kleiner aantal leveranciers dat nog de illusie heeft dat ze de gorilla in deze markt bij kunnen houden.

Nu onderwees in de tachtiger jaren van de vorige eeuw prof. Gert Nielen - een van de grondleggers van de bestuurlijke informatica in Nederland - dat centralisatie en decentralisatie het best gezien kunnen worden gezien als een spons. Door te knijpen in de spons (te centraliseren) verhogen we de efficiency, bijvoorbeeld door informatie opslag en verwerking nog maar op een plaats te doen en allemaal een en dezelfde standaard manier van werken te gebruiken. Maar na een tijdje heeft harder knijpen in de spons geen zin meer, dan moeten we ruimte maken voor nieuwe ideeën en nieuwe manieren van werken en weer een zekere mate van decentralisatie toe staan (de spons los te laten).

Een technologie die decentralisatie in de cloud mogelijk maakt is de Block Chain. Maar tot nu toe is blockchain technologie met name bekend van Bitcoins en de toch wat anarchistische sfeer die daar omheen hangt. In essentie is een blockchain een betrouwbaar journaal (ledger) van transacties, die het mogelijk maakt om - zonder een centrale autoriteit en zonder vooraf bepaald vertrouwen (trust) in transactie partners - toch zaken met elkaar te doen. En het niet langer nodig hebben van een centrale autoriteit (zoals een commerciële of centrale bank, maar ook een Google of een AirBNB) betekent natuurlijk ook dat zo’n autoriteit geen censuur of markt manipulatie meer kan toepassen.

Voor voorbeelden van problemen met zo’n autoriteit hoeven we alleen maar naar de muziekindustrie te kijken, hoeveel artiesten liggen er niet continue of veelvuldig overhoop met hun platen maatschappij. Zou het niet veel mooier zijn als deze artiesten zelf hun distributie en transacties konden regelen. En dan niet via gratis of zelfs illegale downloads en streams maar via een wereldwijd vertrouwd transactie netwerk.

Nu zijn artiesten en muzikanten een groep die al eeuwen meer als zelfstandige aanbieders van hun skills dan als traditionele werknemers hun boterham verdienen. Maar in toenemende mate zal dat ook gaan gelden voor ‘loonslaven’ als u en ik. Ook wij zullen steeds meer op basis van individuele transacties ons kostje bij elkaar moeten sprokkelen. En dan is het prettig als het percentage dat in de vorm van overhead (en overheid) heffingen aan de strijkstok blijft hangen, enigszins beperkt kan worden.

En mochten deze twee voorbeelden nog niet overtuigend genoeg zijn voor de behoefte aan blockchain gebaseerde oplossingen, denk dan eens aan de ultieme use case voor gedecentraliseerde low-cost maar betrouwbare transacties: het Internet of Things (IoT). In toenemende mate zullen deze ‘dingen’ transacties doen met mensen, maar ook direct met elkaar. Een voorbeeld van dat laatste is een parkeergarage (een ding) die goedkoop parkeren in het weekend aanbiedt aan alle smart cars (andere dingen), die deze locatie wellicht in de browser historie van hun bestuurders zijn tegengekomen. Wat betreft privacy is het dan prettig als zowel die auto’s als hun bestuurders anoniem kunnen blijven en ook dat is mogelijk dankzij blockchain technologie en de vele daarvan afgeleide initiatieven, zoals ethereum.org.

Decentrale architecturen lijken ingewikkeld maar hebben ook bewezen heel krachtig en robuust te zijn. Denk bijvoorbeeld aan de architectuur van het internet (hoewel daar nog wel wat zaken centraal geregeld/afgesproken zijn) of aan de kracht van bittorrent en andere peer2peer applicaties, zoals de oorspronkelijke versie van Skype. Een bijkomend voordeel van blockchain architecturen is dat je elkaar niet ‘op je blauwe ogen” of op basis van transacties uit het verleden - die zoals we allemaal weten ‘geen garantie voor de toekomst vormen’ - hoeft te vertrouwen.

De komende tijd zal er nog wel een anarchistisch ‘geiten wollen sokken’ smaakje aan de technologie blijven hangen, maar misschien zijn de groeiende populariteit van boeken van Thomas Pikety (Capital in the 21th century) en Paul Masson (PostCapitalism) en zelfs de opkomst van een ‘socialist’ (Sanders) in de Amerikaanse verkiezingen wel een teken dat de wereld er klaar voor is om de greep op de spons wat te laten vieren?

Chain Gang (That’s the sound of the men working on the ‘Chain Gang’) is een nummer dat Sam Cook in 1960 schreef over een groep gevangen die - geketend aan elkaar - dwangarbeid voor een centrale autoriteit moesten verrichten. In Nederland is Cook vooral bekend van het veel optimistischere ‘(What a) Wonderfull World’.