Blog Legal Look: Victor de Pous over SaaS

> Zijn er juridische voordelen bij Software-als-dienst?

Laten we drie actuele juridische cases in het perspectief van SaaS plaatsen. Allereerst de zaak XP. Zowel Rijk als gemeenten maakten met Microsoft afspraken over aanvullend onderhoud, na 8 april 2014. De ondersteuning van het besturingssysteem, Exchange 2003 en Office 2003 - custom support genoemd - kosten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven 1,1 miljoen euro. Andere gemeenten kunnen zich bij hierbij voegen en moeten daarvoor ook betalen. Volgens Minister Blok (Rijksdienst) bedraagt de onderhoudsom voor het rijk 2,48 miljoen euro, exclusief BTW. 

Aanvullend support kost organisaties bij ‘software-als-product’ - na het einde van de levenscyclus van een computerprogramma - geld, dat men niet bij het afnemen van een clouddienst betaalt, omdat de leverancier tijdig migreert naar een nieuwe(re) versie. Dat vormt een contractueel uitgangspunt. Of anders gezegd: Niet-onderhouden standaardsoftware van enige omvang, maakt normaal gesproken geen deel uit van de cloudketen.

> Hoe zit het met softwarelicenties?

Europese bedrijven gooien elk jaar miljarden euro’s aan technologische investeringen weg door ongebruikte bedrijfssoftware, zo bleek recent uit een onderzoek. Hieruit volgde dat elk van de 222.628 Europese midden- en kleinbedrijven jaarlijks gemiddeld 43.138 euro verspilt. Dat komt in totaal neer op een bedrag van 9,6 miljard euro per jaar. In de praktijk maakt 88 procent van de ondernemingen niet optimaal gebruik van hun bedrijfssoftware. Voor Nederlandse organisaties is dit zelfs 92 procent, al gebruikt zestig procent wel meer dan vijftig procent van de functionaliteiten van de bedrijfssoftware.

Sinds medio jaren tachtig (de grootschalige opkomst van third-party computerprogramma’s) zorgt softwarepiraterij dankzij de Business Software Alliance voor krantenkoppen. Maar eigenlijk wisten we het wel. Organisaties voeren nogal eens slecht licentiemanagement. Gebruiksrechten liggen domweg op de plank of oude pakketten worden niet meer gebruikt, terwijl bovendien in beide gevallen ook onderhoudskosten doorlopen. Softwaremanagement getuigt vaak van mismanagement.

In geval van een externe softwaredienst, draagt de cloudleverancier echter feitelijk en juridisch zorg voor de levering van een computerprogramma en de technische infrastructuur die hiervoor noodzakelijk is. De klant neemt alleen af wat hij licentiematig nodig heeft. Dus geen overtollige licenties en wel kosten voor gebruiksrechten en support.

> Wat betekent de auteursrechtelijke bescherming van API’s?

In het geruchtmakende conflict tussen Oracle America versus Google oordeelde de Amerikaanse rechter in hoger beroep dat de API’s - Application Programming Interface: een stukje softwarecode - van Java beschermd zijn op grond van het auteursrecht, daarmee het vonnis in eerste aanleg uit 2012 vernietigend. Het hof heeft de zaak naar een lagere rechter terugverwezen. Die moet nu bepalen of het kopieergedrag van Google onder de auteursrechtelijke uitzonderingsregel fair use valt.

Criticasters vrezen een forse beperking op het maken van inter-operabele computerprogramma’s. Wij merken op dat alleen wanneer een programmeur geen keuze bij zijn noeste arbeid heeft, de digitale code rechtenvrij is. Bovendien is

software-interoperabiliteit is bij ons (in Europa) een wettelijk recht, te weten op tot stand brengen van een technische verbinding om een door een derde ontwikkeld computerprogramma met eigen software te laten samenwerken. Daarvan kan dus niet bij contract worden afgeweken en het leveringsmodel cloud computing profiteert in het bijzonder hiervan, omdat het, zoals gezegd, ketenautomatisering betreft.

Mr. V.A. de Pous is bedrijfsjurist en industrie-analist. Hij houdt zich sinds 1983 bezig met de juridische aspecten van digitale technologie en informatiemaatschappij en is medewerker van uitgeverij FenceWorks.